Tóm tắt thông tin CHÍNH của tình huống:
1. CĐT mời thầu chỉ định thầu gói thầu san lấp (chưa rõ nguồn vốn Nhà nước quản lý hay k?).
2. Căn cứ mời thầu (suy đoán từ thông tin bạn nêu)
- Thiết kế kỹ thuật và dự toán (chưa có Thiết ké bản vẽ thi công).
- Hồ sơ yêu cầu.
3. Nội dung mời thầu:
- Thiết kế Bản vẽ thi công và lập dự toán chi tiết (làm căn cứ để thương thảo ký hợp đồng, thanh quyết toán)
- Thực hiện thi công san lấp.
4. Đối tác được mời: là liên danh 2 nhà thầu
- Đơn vị tư vấn.
- Đơn vị thi công.
Hỏi:
1. Liên danh vậy có gì không ổn? Lưu ý điều gì để tránh rủi ro cho đơn vị tư vấn.
2. Lập dự toán như thế nào:
- cho phù hợp với giá thị trường để đảm bảo thi công không lỗ và vẫn đảm bảo kiểm toán OK?
- Đối với công tác không có trong định mức của BXD, nhưng lại có báo giá thi công trọn gọi trên thị trường của Nhà thầu thi công thì sử dụng được k? Nếu được thì áp dụng vào dự toán như thế nào để tránh "bán thầu" - Nhà thầu trúng thầu sẽ không làm mà gọi nhà thầu khác vào làm và ngồi hưởng %?
Thảo luận:
I. Liên danh:
- Việc CĐT mời thầu "Thiết kế Bản vẽ thi công và Thi công san lấp" là đúng với quy định về quản lý dự án đầu tư XD công trình của NN và cả thông lệ của nước ngoài. CĐT chỉ dừng ở bước thiết kế kỹ thuật lập dự toán tương ứng và sau đó mời thầu.
Lúc đó, Nhà thầu thi công kiêm luôn lập Thiết kế bản vẽ thi công (chi tiết hóa bản vẽ kỹ thuật + kèm dự toán chi tiết tương ứng) và thi công. Nhưng nhà thầu thi công không đủ năng lực Thiết kế nên phải kết hợp thêm nhà thầu tư vấn thiết kế để thực hiện. Đây chính là trường hợp của bạn.
- Khi liên danh như vậy, cần lưu ý:
Xác định rõ trách nhiệm của từng thành viên trong liên danh thông qua bản Thỏa thuận liên danh hoặc hợp đồng liên danh:
- + Tư vấn chịu trách nhiệm: lập Thiết kế bản vẽ thi công và dự toán chi tiết & Giám sát tác giả. Tiền tư vấn này được hưởng 100%.
- + Đơn vị thi công: chịu trách nhiệm thi công và sản phẩm sau thi công theo đúng bản vẽ thi công được duyệt.
==> Nghĩa là: liên danh thì ai làm gì chỉ chịu nấy và chịu trực tiếp trước chủ đầu tư. Trong liên danh không ai chịu thay cho ai. Và tiền ai làm thì bên nấy hưởng.
II. Lập dự toán:
1. Phải hiểu rõ mục đích bản chất của lập dự toán:
Là việc dự tính trước tại thì hiện tại số tiền mà CĐT sẽ phải trả cho Nhà thầu trong thì tương lai:
Khẩu quyết: "Dự tính hiện tại Phải trả tương lai"
Từ "Khẩu quyết" này ta mới hiểu được cần lập dự toán như thế nào cho chuẩn.
Chuẩn ở đây nghĩa là: dự toán phải phản ánh sát giá thị trường, sát với những giá trị chi thật của Nhà thầu khi thực hiện thi công thực tế trong thì tương lai gần. Các quy định hiện nay của Nhà nước về lập và quản lý chi phí cũng dựa trên nguyên tắc cơ bản này.
2. Cách lập dự toán:
a. Nguyên lý: miễn sao chứng minh được nó phản ánh đúng thực tế thị trường chứ không "gian ma" là được.
b. Cách làm:
- Cách 1: Lấy báo giá trọn gói của Nhà "sản xuất" - Chính là các đợn vị thi công - đối với các công việc xây dựng (nếu có). Để xác thực cần ít nhất 2 báo giá trở lên và lấy mức giá bình quân là ổn.
Ví dụ như công tác Bê tông thương phẩm.
Tuy nhiên cách này ít dùng trên thực tế. Mà thường áp dụng cho dự án vốn không phải nhà nước và số liệu thị trường về các công việc trọn gói là tương đối rõ ràng và đầy đủ.
- Cách 2: Dùng định mức của BXD rồi áp đơn giá VL-NC-M theo cách sau
* VL:
+ Theo báo giá của nhà sản xuất/cung cấp tại thời điểm lập dự toán. Nên dùng hiện nay vì nó khoa học và phản ánh đúng thực tế thị trường. Lưu ý: quy định tại thông tư 04/2010/TT-BXD đã cho phép cách làm này.
+ Theo báo giá của Sở XD địa phương: thường 1 quý ban hành 1 lần, hoặc nhanh lắm thì cuối tháng này mới thông báo giá của tháng trước. Trong khi thị trường giá biến động liên tục theo cung cầu. Nó rất phi thực tế. Nhưng hiện nay nhiều nơi vẫn dùng là vì "đỡ phải chứng minh cãi nhau cho mệt". Đây là việc làm vô trách nhiệm, năng lực kém của người lập dự toán vì k thể hiện được vai trò TƯ VẤN của mình. Mà chỉ làm theo ý người khác bảo mà không đủ bản lĩnh khẳng định chính kến đúng đắn của mình.
* NC:
+ Theo đúng báo giá thị trường tại thời điểm lập dự toán. Nhưng số liệu chứng minh lấy đâu ra? Khó vì VN chưa có công ty chuyên nghiệp thống kê và công bố số liệu thị trường này.
+ Tính theo giá nhân công trên mức lương cơ bản quy định của Chính Phủ. Đây là cách làm phổ biến hiện nay. Tuy nó cũng không đúng thị trường thực tế nhưng kinh nghiệm là Tổng giá nhân công khi tính theo cách này cũng thừa thãi để đi thuê trên thực tế. Hơn nhữa dù gì cũng còn có tính pháp lý để đỡ cãi nhau.
Trên cơ sở cách này, các tỉnh thành cũng có công bố giá nhân công theo thời điểm. Nhưng họa huần mới ban hành. Nếu thích bạn cũng có thể áp dụng.
* Ca Máy:
+ Theo đúng báo giá thị trường tại thời điểm lập dự toán. Nhưng số liệu chứng minh lấy đâu ra? Khó vì VN chưa có công ty chuyên nghiệp thống kê và công bố số liệu thị trường này.
+ Tính theo cách tính của BXD hướng dẫn tại thông tư 06/2010/TT-BXD (bạn đã chia sẻ 1 file excel về cách tính này trên thư viện đó). Đây là cách làm phổ biến hiện nay. Tuy nó cũng không đúng thị trường thực tế nhưng kinh nghiệm là Tổng giá ca máy khi tính theo cách này cũng thừa thãi để đi thuê trên thực tế. Hơn nữa dù gì cũng còn có ít "tính pháp lý" để đỡ cãi nhau.
* Đối với công tác không có trong định mức:
- Nếu là nguồn vốn nhà nước thì tư vấn phải xây dựng định mức để tính giá như trên. Nhưng thực tế có 2 cách biến tấu:
+ Dùng định mức công tác tương tự có sẵn trong định mức sửa đi chút ít cho phù hợp. Sau đó tính giá như trên.
+ Dùng tạm tính: lấy nguyên công việc trọn gói trên thị trường bỏ vào đơn giá (trước VAT). Sau đấy tổng hợp bình thường.
==> Cách này liên quan đến nội dung bạn hỏi: nếu thế có phải chia ngược các hệ số chi phí khác, thu nhập chịu thuế, ... không?
Câu trả lời là KHÔNG CẦN. Bởi vì nhà thầu có đi thuê người khác làm thì trên giấy tờ pháp lý thì vẫn phải chịu trách nhiệm trước CĐt theo hợp đồng. Nghĩa là vẫn phải có chi phí chung, phải chịu thuế thu nhập với Nhà nước... Còn việc nhận xong k làm gì mà chỉ ngồi chơi hưởng % lại là vấn đề khác không phải do dự toán. Mục đích dự toán đã nêu ở trên. Nó không liên quan đến việc quản lý "bán thầu".
* Cách làm để bảo vệ với kiểm toán và thanh tra:
- Khẳng định mục đích dự toán bằng "khẩu quyết" nói trên.
- Theo quy định Nn về lập dự toán (NĐ 112 và TT 04/2010) không bắt buộc áp dụng báo giá VLXD của tỉnh thành. Các báo giá VL-NC-M của tỉnh thành chỉ là công bố tham khảo. Áp dụng hay không là quyền của Tư vấn và CĐT. Trong báo giá cũng thường nêu rõ ở trang 1: chỉ công bố tham khảo áp dụng. CHủ đầu tư hoàn toàn chịu trách nhiệm khi áp dụng báo giá này.
==> Các báo giá thực tế lấy ít nhất 2 nhà cung cấp/sản xuất rồi đóng thành bộ đầy đủ có mục lục rõ ràng. Với dự án san lấp thì báo giá quá ít nên rất đơn giản.
- Trong dự toán, phần giá VL, thêm cột chú thích để điền giá VL lấy từ trang nào của Báo giá để sau này đỡ mất công dò tìm. Và Người kiểm tra bạn cũng sẽ có tâm lý rất sướng và tin tưởng vì làm bài bản.
* Kinh nghiệm chia sẻ thêm:
- Thấy rằng: nếu tính dự toán theo định mức XD và đơn giá VL thị trường thì thường luôn có lãi từ 15%-35%. Do đó bạn nói là lỗ thì thấy hơi lạ. Và trong xây dựng, công tác dễ lời nhất chính là công tác san lấp.
- Khi dự thầu, tính dự toán theo bản vẽ thi công, thì xem có vượt dự toán của CĐT đã tính trước đó trên cơ sở bản vẽ TK kỹ thuật hay k? Nếu vượt thì cả vấn đề cần giải quyết phức tạp đó.
Chúc bạn thành công! |