[HỎI] Về điều chỉnh chế độ chính sách

Mình có một tình huống đang vướng mắc khi quyế toán như này mong anh em trao đổi và chia sẻ:
Công trình thực hiện năm 2011 - 2013, gói thầu xây lắp là trọn gói, Do không bố trí được nguồn vốn nên khối lượng (60%) chuyển sang thi công năm 2013. Lúc này có chế độ chính sách (Lương), giá nguyên, nhiên, vật liệu thay đổi, Sở Kế hoạch đã trình UBND tỉnh phê duyệt chủ trương điều chỉnh như sau:
"- Đề nghị UBND tỉnh cho phép điều chỉnh chế độ chính sách:
+ Điều chỉnh chế độ chính sách: Tiền lương theo quy định tại thông tư....
+ Điều chỉnh giá nguyên, nhiên vật liệu theo thời điểm thi công "
Văn bản của UBND căn cứ văn bản của Sở Kế hoạch và Đầu tư chấp thuận điều chỉnh như sau: "Đồng ý cho Chủ đầu tư tổ chức điều chỉnh Chế độ chính sách đảm bảo không vượt TMĐT được duyệt"
Và Chủ đầu tư đã phê duyệt dự toán điều chỉnh (Gồm lương, ca máy, vật liệu)Tuy nhiên, Sở Tài chính (Thẩm tra quyết toán) đã cắt toàn bộ giá trị vật liệu với lý do (UBND tỉnh không đồng ý cho điều chỉnh giá vật liệu theo thời điểm thi công, và vật liệu không thuộc Chế độ chính sách.
Hỏi: Việc UBND cho phép điều chỉnh chế độ chính sách có bao gồm cả giá vật liệu không ? Theo mình hiểu thì chế độ chính sách tức là: Lương, nhiên liệu (Nhà nước quản lý) Còn vật liệu thì là thị trường, k thuộc chế độ chính sách (Ngoại trừ những thời điểm giá vật liệu tăng đột biến và có hướng dẫn của bộ XD (VD như thông tư 09/2008)
Mong mọi người góp ý về vấn đề điều chỉnh của DA này. Thân!

Đầu tiên, ta nhất quán quy định mà dự án này áp dụng nhé:
1. Hệ thống luật Xây dựng 2003 và hàng loạt các văn bản kèm theo
2. Hệ thống Luật Đấu thầu 2005 và hàng loạt các văn bản kèm theo (do đến đầu 2013 đã thi công được 40% khối lượng xây dựng rồi)
3. Quản lý dự án vẫn theo: Nghị định 12/2009 và các văn bản điều chỉnh, hướng dẫn nó
4. Quản lý hợp đồng vẫn theo: Nghị định 48/2010 và các văn bản hướng dẫn
...Nói chung cái hệ thống văn bản pháp quy mới vẫn chưa ảnh hướng tới dự án này. Nôm na là như thế. OK, let go!
------------------------------------------------------
Ý 1: Đầu tiên phải khẳng định, việc lựa chọn nhà thầu, thi công xây dựng công trình mà chưa bố trí được nguồn vốn cho gói thầu là chưa đúng theo quy định. Vấn đề này, bất kì ai thoạt nghe qua là đã thấy nó sai sai, nhưng để cụ thể hóa bằng quy định, mình trích dẫn luôn:
- Tại điều 72 - luật xây dựng năm 2003 về điều kiện khởi công nêu rõ:
"Điều 72. Điều kiện để khởi công xây dựng công trình
Công trình xây dựng chỉ được khởi công khi đáp ứng các điều kiện sau đây:
1. Có mặt bằng xây dựng để bàn giao toàn bộ hoặc từng phần theo tiến độ xây dựng do chủ đầu tư xây dựng công trình và nhà thầu thi công xây dựng thoả thuận;
2. Có giấy phép xây dựng đối với những công trình theo quy định phải có giấy phép xây dựng, trừ trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều 68 của Luật này;
3. Có thiết kế bản vẽ thi công của hạng mục, công trình đã được phê duyệt;
4. Có hợp đồng xây dựng;
5. Có đủ nguồn vốn để bảo đảm tiến độ xây dựng công trình theo tiến độ đã được phê duyệt trong dự án đầu tư xây dựng công trình;
6. Có biện pháp để bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường trong quá trình thi công xây dựng;
7. Đối với khu đô thị mới, tuỳ theo tính chất, quy mô phải xây dựng xong toàn bộ hoặc từng phần các công trình hạ tầng kỹ thuật thì mới được khởi công xây dựng công trình."
- Tại khoản 17 - điều 12 - Luật đấu thầu 2005 về các hành vi bị cấm trong đấu thầu: "17. Tổchức đấu thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn tới tình trạngnợ đọng vốn của nhà thầu"
Ở đây, tình huống của chủ thớt là không bố trí được nguồn vốn, nó khác với không giải ngân được nguồn vốn nha. Bởi lẽ, không bố trí được nguồn vốn là chưa có tiền nhưng đã làm, cứ làm. Còn không giải ngân được nguồn vốn là đã bố trí được vốn rồi, chưa do chưa đủ thủ tục giải ngân (thanh toán) nên vốn bị tồn đọng, có tiền mà không lấy ra được (nói về nguyên nhân dẫn tới chưa đủ thủ tục, nó có cả mớ, cả tỉ lý do, khách quan có, chủ quan có...)
Kết luận cho Ý 1: Việc không bố trí được nguồn vốn mà đã tổ chức triển khai lựa chọn nhà thầu, triển khai thi công xây dựng là một lỗi sai phạm cơ bản, xét với những gói thầu quy mô lớn, giá trị lớn việc làm này dẫn tới hệ quả rất khôn lường. Đây cũng là một trong những lỗi mà hầu hết tỉnh nào, địa phương nào cũng có các dự án kiểu như vậy.


Ý 2: Gói thầu xây lắp là trọn gói. Cái cụm từ "trọn gói' này hướng cho người ta ngay đến cảm giác rất khó để thay đổi, điều chỉnh giá trị của gói thầu. Thật vậy, theo quy định:
- Tại điểm a - khoản 3 - điều 15 - Nghị định 48/2010/NĐ-CP nêu rõ: "a) Giá hợp đồng trọn gói là giáhợp đồng không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng đối với khốilượng các công việc thuộc phạm vi hợp đồng đã ký kết, trừ trường hợp có bổ sungkhối lượng theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 35 Nghị định này;"
- Tại điểm a - khoản 1 - điều 35 - nghị định 48/2010/NĐ-CP nêu rõ: "a) Đối với hợp đồng trọn gói và hợp đồng theo tỷ lệ (%): trường hợp có phát sinh hợp lý những công việc ngoài phạm vi hợp đồng đã ký (đối với hợp đồng thi công xây dựng là khối lượng nằm ngoài phạm vi công việc phải thực hiện theo thiết kế; đối với hợp đồng tư vấn là khối lượng nằm ngoài nhiệm vụ tư vấn phải thực hiện). Trường hợp này, khi điều chỉnh khối lượng mà không làm thay đổi mục tiêu đầu tư hoặc không vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt thì chủ đầu tư và nhà thầu tính toán, thỏa thuận và ký kết phụ lục bổ sung hợp đồng; trường hợp làm vượt tổng mức đầu tư được phê duyệt thì phải được Người có thẩm quyền quyết định đầu tư xem xét, quyết định; trường hợp thỏa thuận không được thì khối lượng các công việc phát sinh đó sẽ hình thành gói thầu mới, việc lựa chọn nhà thầu để thực hiện gói thầu này theo quy định hiện hành;"
Kết luận cho ý 2: Việc điều chỉnh giá trị hợp đồng trọn gói cho 60% khối lượng thi công 2013 với lý do Chế độ, chính sách tiền lương thay đổi, giá cả vật tư, vật liệu thay đổi là chưa đúng theo quy định kể trên, lý do bởi lý do để điều chỉnh ở tình huống này không phải phát sinh khối lượng công việc ngoài phạm vi hợp đồng đã ký. Đây là điều chỉnh giá trị cho phần khối lượng trong hợp đồng (cụ thể là điều chỉnh đơn giá nhân công, ca máy, đơn giá vật tư, vật liệu).

Ý 3: Sau khi sai chồng sai (từ ý 1, ý 2), UBND tỉnh dưới sự tham mưu của Sở Kế hoạch và Đầu tư vẫn tiếp tục cho phép Chủ đầu tư điều chỉnh giá trị hợp đồng do các nguyên nhân trên. Xét dưới góc độ quản lý, cấp trên (tỉnh) sai là việc của cấp trên, cấp dưới cứ tuân theo chỉ đạo của thủ trưởng đã (ở ta là thường thế).
Cùng nhau xem xét văn bản chỉ đạo của Tỉnh, về vấn đề này chủ thớt có nêu nội dung chỉ đạo của Tỉnh như sau: "Đồng ý cho Chủ đầu tư tổ chức điều chỉnh Chế độ chính sách đảm bảo không vượt TMĐT được duyệt"
Thực ra, để mà hiểu câu văn này dưới góc nhìn của bên Xây dựng thì câu văn này rất tào lao, chung chung và khó hiểu. Tuy nhiên ta phải gắn vào tờ trình của Chủ đầu tư, của Sở Kế hoạch để hiểu câu văn này. Mình trích dẫn nguyên văn dẫn chứng của chủ thớt nhé.
"Sở Kế hoạch đã trình UBND tỉnh phê duyệt chủ trương điều chỉnh như sau:
"- Đề nghị UBND tỉnh cho phép điều chỉnh chế độ chính sách:
+ Điều chỉnh chế độ chính sách: Tiền lương theo quy định tại thông tư....
+ Điều chỉnh giá nguyên, nhiên vật liệu theo thời điểm thi công ""Mình xin nhắc lại, để hiểu cụm từ "điều chỉnh chế độ chính sách" theo góc nhìn của văn bản, quy định thì không có, vì chẳng có văn bản Pháp quy nào nói tới cụm từ này cả. Nên phải hiểu cụm từ này trong các văn bản ở tình huống này mà thôi.
Ta thấy, trong văn bản của Sở KHĐT phần này có 2 cụm từ điều chỉnh chế độ chính sách (màu xanh đậm và đỏ đậm mình bôi). Ở đây, Sở Tài chính đang căn cứ vào cụm từ màu đỏ đậm để giải thích lý do không cho phép Chủ đầu tư điều chỉnh giá vật tư. Xin nhắc lại, đúng ra đối với dạng hợp đồng trọn gói căn cứ theo quy định của Nhà nước, Sở Tài chính cắt cả mới đúng, nhưng ở đây, Sở Tài chính còn cả cấp trên nữa, chỉ đạo của Tỉnh chả nhẽ không tuân theo. Như vậy, ở đây Hành động của Sở Tài chính không phải là không có căn cứ (theo cái màu đỏ).
Kết luận ý 3: Cũng là câu trả lời cho chủ thớt, rằng thì là: Chủ đầu tư có thể bảo vệ được phần điều chỉnh vật tư (căn cứ theo cái màu xanh) và để cho rõ hơn, Chủ đầu tư làm công văn xin ý kiến lần nữa, đề nghị UBND tỉnh giải thích rõ hơn cụm từ: điều chỉnh chế độ chính sách là như nào, gồm những gì nhé. Mình xin nhắc lại KHÔNG CÓ VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT NÀO NÓI TỚI, NHẮC TỚI CỤM TỪ "ĐIỀU CHỈNH CHẾ ĐỘ CHÍNH SÁCH". Như vậy, muốn hiểu rõ, hỏi cấp ra quyết định là UBND Tỉnh là tốt nhất.
P/s: Chú ý đừng quên Ý 1, Ý 2 mình đã nêu nha.
Đó, Ý kiến mình tham gia với Chủ thớt đó!
Thân ái!

duan1993 gửi lúc 3/11/2016 08:48
Đầu tiên, ta nhất quán quy định mà dự án này áp dụng nhé:
1. Hệ thống luật Xây dự ...

Rất hay. Cần quan tâm nghiên cứu thêm