Đã đến lúc thay đổi tư duy về: Lập dự toán xây dựng

Các bạn thân mến!

Hôm nay tôi mở chuyên mục này với mong muốn cùng mạn đàm với các bạn về tư duy và phương pháp lập dự toán của chúng ta hiện nay và tương lai sắp tới. Mong rằng nó sẽ giúp anh em giới dự toán và các kỹ sư định giá sẽ có định hướng tốt hơn trong công việc của mình.

SƠ LƯỢC NỘI DUNG

1. Thực trạng lịch sử của lập dự toán ở nước ta:

• - Ở thời kỳ tập trung quan liêu bao cấp (chắc nhiều anh em thế hệ 8x không nhớ nó là gì),  những năm 80 của thế kỷ 20, nhà nước thực hiện chính sách bế quan tỏa cảng, bao cấp từ A-Z, từ khâu sản xuất đến khâu phân phối sản phẩm đều do nhà nước cấp phát bao cấp toàn bộ. Giá cả do nhà nước định đoạt 100% chứ không theo quy luật thị trường cung cầu.
  

Phần đầu tư xây dựng công trình cũng vậy. Giá cả do Nhà nước ban hành định đoạt bằng cách: ban hành định mức công tác để lấy căn cứ để tính đơn giá và ban hành thống nhất cả nước.
Chính vì thế mà thời kỳ bao cấp mới có Bộ đơn giá trong xây dựng.

• - Chuyển sang cơ chế đổi mới từ những năm 90 của thế kỷ 20: cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nước. Lúc này, thị trường bắt đầu mở cửa và đi vào hoạt động. Quy luật cung cầu bắt đầu phát triển. Tuy nhiên, do trình độ quản lý còn thấp kém nên những gì của thời bao cấp về XDCB nhà nước vẫn giữ lại.
  

Cụ thể trong lập quản lý chi phí, vẫn ban hành định mức bắt buộc, ban hành đơn giá bắt buộc đối với nhân công- ca máy- vật liệu, từ đó các tỉnh thành ban hành bộ đơn giá xây dựng cơ bản để bắt buộc áp dụng.

Tuy nhiên, qua quá trình vận hành theo cơ chế thị trường mà vẫn áp dụng hình thức bao cấp nên trong XDCB thất thoát ngày càng lớn. Phương pháp tính lại phức tạp, bộ máy quản lý lại cồng kềnh.

• Sơ lược qua lịch sử như vậy để thấy rằng: phương pháp tính theo bộ đơn giá tỉnh thành rồi tính chênh lệch giá đã hằn sâu vào tiềm thức những thế hệ tính dự toán. Tuy rằng nó ngày càng lỗi thời, cồng kềnh nhưng giờ đây vẫn còn được nhắc tới và áp dụng bởi "thói quen" khó bỏ.
  

2. Hiện tại:

• - Khi gia nhập WTO, điều kiện bắt buộc mà Nhà nước ký cam kết là phải thị trường hóa, trong đó có XDCB. Hiểu đơn giản: giá cả trong xây dựng là do thị trường cung cầu quyết định. Không do bất kỳ ai ép buộc ban hành đơn giá sẵn có để tính.
  

Và chúng ta đã thấy hiện nay, các định mức, đơn giá chỉ là công bố để tham khảo áp dụng.

• - Tuy nhiên, bộ phận quản lý vốn XDCB nhà nước tại các địa phương do năng lực quản lý còn yếu kém, tư duy thời bao cấp vẫn còn hằn sâu như 1 thói quen khó bỏ, nên phương pháp lập dự toán vẫn đa phần theo cách cũ: dùng bộ đơn giá công bố tình chênh lệch giá như thời kỳ bao cấp thế kỷ trước để lại.
  

3. Nước ngoài tính dự toán như thế nào?

• - Có thể ngắn gọn: khối lượng x đơn giá = thành tiền.
  

- Khối lượng đó nó không chi tiết lặt vặt đến từng cái bulong ốc vít, đinh đỉa, đất đền như chúng ta đâu. Mà chỉ đơn giản cho các công tác chính: bê tông, cốt thép...
Đối các thiết kế XD đã hoàn chỉnh, thường là hợp đồng trọn gói. Nên tính chi tiết như thế nào đôi khi không còn quan trọng nữa mà Chủ đầu tư chỉ cần biết làm xong đúng chất lượng tôi phải trả cho Nhà thầu bao nhiêu tiền? Tuyệt đối không có kiểu kiểm duyệt từng chi tiết khối lượng (buloong, ốc vít, đinh đỉa, kg thép buộc..): thấy thừa thì cắt, thiếu thì kệ nhà thầu.
- Đơn giá là do thị trường quyết định tất tần tật kể cả nguồn vốn nhà nước.
==> cách tính đơn giản, ít bảng biểu, rõ ràng, dễ hiểu.

4. Hướng đi của chúng ta?
Hãy thay đổi tư duy lập dự toán ngay từ bây giờ. Thay đổi như thế nào? Cùng bàn luận nhé các bạn.

Bác nói rất hay, Nhưng theo tôi thấy cứ làm việc với các bố nhà nước mình thì có lẽ sẽ còn rất rất lâu mới thay đổi đc. Tất nhiên muốn thây đổi cái ji thì trước tiên tư duy phải thay đổi nhưng cái tiền lệ thì nó vẫn cứ tồn tại.

Họ tạo ra sự phức tạp để dễ gây thất thoát mà thôi

Thông thường để cái mới thay thế cho cái cũ, không phải là dễ, nhất là trong lĩnh vực xây dựng khi cái cũ đã thành thói quen, lối mòn hay vẫn đang phổ biến. Để thay đổi 1 Bộ không phải là 1 sớm 1 chiều ( cần rất nhiều phương pháp tổng lực). Trong hoàn cảnh thế này, sự thay đổi từ mỗi cá nhân là điều khả thi. Sự thay đổi đến từ người làm nghề Xây Dựng, mở đường cho cái mới tiến bộ lan rộng và phổ biến và tác động trở lại tới cơ quan quản lý của nhà nước (Bộ Xây Dựng). Và khi cả 2 bên có sự đồng thuận, có cùng quan điểm mới mong có nền Xây Dựng chuyên nghiệp được! Một chút ý kiến chủ quan, có gì không phải xin bỏ qua!